EXTREMADURA
Extremadura Espaniako mendebaldean dago. Extremadurako mugak hauek dira: iparraldean Gaztela eta Leon dago, ekialdean Gaztela Mantxa dago, hegoaldean Andaluzia dago, eta mendebalean Portugal dago.
Extremadurak bi probintzia ditu: Caceres eta Badajoz dira , bere hiriburua Merida da eta bere herri inportanteenak Badajoz, Caceres, Plasencia eta Don Benito dira.
Lurraldearen hedadura 41.634 km karratukoa da, biztanleria 1.083.879 biztanle dira eta dentsitatea 26,03 biztanle km karratu batean da.
Erliebeari buruz mendilerro eta mendi hauek dira: Gata mendilerroan Jalama mendia 1.492m, Jañona mendia 1.364 m eta Espinazo mendia 1.332m daude. Hori Caceresko iparraldean dago. Candelario mendilerroan, Calvitero mendia 2.401m, hori ere iparraldean dago. Gredos mendilerroa, Pico de la Covacha, 2. 400m. Hoiek ere iparraldean daude. San Pedro mendillerroa, Guadalupe eta Villuercas mendilerro daude. Mendilerro hoietatik mendi altuena Villuerca Alta 1.595 m ditu. Eta hegoaldean, Mendilerro de Feria, de Hornachos eta de Tentudio ere daude.
Hidrografian besteak beste, ibai hauek dira: iparraldean, Tajo, Arrago, Hurdano, Jerte, Tietar,
Klimari buruz kontinentala eta mediterraneoa izan daitezke.
Ekonomiari buruz besteak beste, hauek dira aktibitate ekonomikoak: merkataritza, nekazaritza… dira.
Historiari buruz:Paleolitoan, paleolítiko aitzuloetan ez da jendearen gorputzak aurkitu baina bai aurkitu dira herramientak, granito eta kuarita. Arrastro antiguo hoiek dira 700.000 urtekoak gutxi gora behera. Arrastro hoiek ibaien eta afluente gertu aurkitu egin dira. Instrumentuak paleolito garaian aurkitu dira bifaz, hendedor eta elpico triedrico.
Erdiko paleolito ez dute ezer aurkitu.Paleolito superiorean marrazkiak grabatuak utzi zuten en la cueva de maltravieso.Neolitoan herri agrikolak eta ganaderoak ibaietatik gertu bizi ziren.Erromatar epokan kalzadak eraiki zituzten eta hiri handi batean (Emerita Augusta), harresiak eraiki zituzten hirian.Edad erdikoa etorri ziren Sanrazenas, konbidentzia, Islann Judaismo eta Kristianismo bizitzen ziren pakean. XV mendean eta XVI emigrazioa Amerika konkistadoreak ( Hernan Cortes eta Franci sco Pizarro). XX mendean jendea abandonatu zuen Extremadura eta joan ziren Euskadi, Katalunia eta Madrilera oso probreak zirelako.26/2/1983 Extremadura Elkarte Autonomia izendatu zuten.23/11/1985 Caceres hiri del patrimonio izendatu zuten.
Kulturari buruz Extremadurako hizkuntz nagusi gaztelania da, batez ere gazteen artean. Caceresko probontziaren ipar- medebaldean extremeñozko hizkuntza daude.Caceresko ipar – mendebaldean Jalamako ibarreña, galizierrarekin edo portugesekin lotutako eta hizkuntz ezaugarri propioak dituen Extremadurako falaren hiztunak daude.Jaiak: iñauteriak, Aste Santua, Irailako 8ak Extremadura eguna dira. Gastronomia aragia eta barazkiak, txerriaren produktuak bacalao salazonera, Verako piperrauts , Casarresko opila, gazta espaniarra... Monumentoak: Caceres hiria, gure ama Guadalupe monasterioa, Alcantara zubia, Plasencia harresiak. Pertsona famatuak: Francisco de Zurbaran, Jose de Espronceda, Vasco Nuñez de Balboa, Francisco Pizarro, Hernan Cortes, Jose Manuel Calderon (NBAko jokalaria), Juan Carlos Rodriguez Ibarra.
torta del casar.
Extremadurako eguna.
teatro Romano de Merida.
Eta lendakaria Jose Antonio Monago da.
NATALIA VELEZ DE MENDIZABAL MERINO
